control, check, inspection 
[noun]
[de con-tro-le, de con-tro-les]
“Controle” is used for the act of checking/inspecting with the purpose of verification, but you can also use it to say that you have something “under control” or are “controlling” something. Sometimes it also refers to the location where the “controle” takes place, such as a check point. The related verb “to control” is “controleren”. You can be more specific about the kind of control by adding the appropriate noun, for example “paspoortcontrole”, “tassencontrole” or “alcoholcontrole”.
Note that the second ‘o’ in ‘controle’ is a short (but slightly prolonged) vowel despite only one occurrence of the consonant ‘l’.
Examples:
– “Ik heb bijna mijn vlucht gemist want er stond een enorme rij bij de paspoortcontrole.”
(“I almost missed my flight due to a huge queue/line at passport control.”)
– “Na een voetbalwedstrijd van het Nederlands elftal is er vaak alcoholcontrole langs de wegen.”
(“After a football/soccer match by the Dutch football/soccer team drivers are often tested for alcohol along the roads.”)
– “Het winkelpersoneel wordt onderworpen aan een tassencontrole, want er wordt veel gestolen.”
(“The shop/store personnel is subject to bag inspection, because there is a lot of theft.”)
– “Ik ben ingehuurd om controle uit te oefenen op het proces, dus dat ga ik ook doen!”
(“I have been hired to exercise supervision over the process, so that’s what I’m going to do!”)
– “Het spijt me, maar ik heb geen controle meer over mijn kinderen, ze zijn totaal losgeslagen!”
(“I’m sorry, but I no longer have control of my children, they have gone completely wild”)
– “De voetballer stond erom bekend dat hij elke bal onder controle kon krijgen.”
(“The football/soccer player was known for his ability to get every ball under control.”)
– “De jonge bestuurder verloor de controle over het stuur en botste tegen een boom.”
(“The young driver lost control of the steering-wheel and crashed into a tree.”)
Expressions:
– “Alles onder controle?!”: everything ok / under control?!
Related words:
– Controleren: to control, to check [verb] [controleerde, gecontroleerd].
Example:
– “Ik reis dagelijks met de trein, maar ik word zelden gecontroleerd. Ze zouden eens moeten controleren of de controleur zijn werk wel goed doet!”
(“I travel by train daily, but it rarely happens that my ticket is inspected. They should check to see whether or not the ticket inspector is doing his job properly!”)
Waarom is het “het Nederlands elftal” en niet “het Nederlandse elftal”?
Hi Ivor,
Very good question! And I’m afraid I don’t have a satisfactory answer. When you say “het Nederlandse elftal” you emphasize that the team is ‘from the Netherlands’. When you say “het Nederlands elftal” you emphasize that the team is ‘representing the Netherlands’. The difference is subtle and it doesn’t work when the article is ‘de’. But this is what I think. If I find a better answer, I’ll let you know!
Dank je wel! Het klint redelijk.
Ik heb nog een vraag 🙂 Is het waar dat het moet “een tweedehands computer” zijn? En niet “een tweedehandse computer”?
Hi Ivor,
Because it is such an interesting question I’ll answer it 🙂
“Tweedehands” is an adjective, so you have to decline it and hence it should be “een tweedehandse computer”.
However, here is the interesting bit, you can also say “tweedehandscomputer” like one can say “tweedehandsauto”. Here ‘tweedehands’ is no longer an adjective but has become part of the noun.
Beste Sander,
Weet je dat zeker? Volgens mij is “tweedehandsauto” geen officieel woord maar een foute spelling.
Ik denk dat een bijvoeglijk naamwoord na het lidwoord “een” niet altijd vervoegd wordt. “Een goed man” en een “een goede man” kunnen allebei. Maar… het lukt niet met elk bijvoeglijk naamwoord. “Een mooi man” is gewoon fout. Daarentegen zijn “ieder weldenkend mens” en “iedere weldenkende mens” wel weer beide mogelijk.
Voor mijn gevoel is er een subtiel verschil tussen de niet en de wel vervoegde vorm, maar ik vind het moeilijk dat onder woorden te brengen. Vreemd genoeg vind ik als beide vormen kunnen de niet-vervoegde versie het natuurlijkst klinken.
Juist mijn twee centen. 🙂
Hoi Marco, ‘tweedehandsauto’ staat inderdaad niet in het woordenboek maar dat geldt voor veel woorden 🙂 Ik weet niet of deze constructie per definitie fout is. Het punt is dat in ‘tweedehandsauto’ het woord ‘tweedehands’ niet meer een adjectief is en het hele woord een ‘soort auto’ is geworden (behorende bij de categorie ‘tweedehands’).
Er is inderdaad een verschil tussen de vervoegde en niet-vervoegde vorm en dit is niet altijd even duidelijk. Andre Hazes was bijvoorbeeld een ‘groot artiest’ maar zeker geen ‘grote artiest’. Hier is er een duidelijk verschil tussen de groep artiesten waartoe Andre Hazes behoort, en zijn eigen fysieke eigenschappen. Ik denk dat het in het algemeen ermee te maken heeft of je specifiek een object/persoon aanduidt of de categorie waartoe deze behoort. En daarom werkt het ook alleen met ‘een’ (namelijk ‘een element uit een bepaalde verzameling’).
Ben jij zelf een ‘weldenkende mens’ (ofwel je bent echt denkende op dat moment) of ben je deel van de groep mensen met de eigenschap ‘weldenkend’ (een ‘weldenkend mens’).
Maar dit is zomaar iets wat ik nu bedenk. Bovendien, als ik deze redenering volg, dan zou je inderdaad niet ‘tweedehandsauto’ maar ‘tweedehands auto’ moeten schrijven als je de soort auto wil benadrukken.
Maar hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik in de war raak 🙂
Iemand die het algemene antwoord direct heeft, mag het zeggen!
@Marco – Ik heb meer info gevonden:
http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/28
en
http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/27
@Ivor – so, in case you don’t follow the Dutch (yet), the conclusion for now is that ‘tweedehandsauto’ is not possible.
Also, ‘tweedehands auto’ does not seem possible because for words with gender, an undeclined adjective supposedly implies an alternative meaning which is clearly not the case for ‘tweedehands auto’.
This is what I interpret for the case of ‘nouns with gender’ from the links at taaladvies.net.
To get back to your original question, following the rules at taaladvies.net, “Nederlands elftal” is an official name and a case of a ‘fixed combination’. Which is somewhat in line with my answer, even more so when you realize that always the Dutch football team is implied unless otherwise clear from context.